Schone stroom
haal je uit
water
Bekijk de 360°-presentatie
Het ministerie van IenM steunt innovaties die bijdragen aan een schonere leefomgeving. Nu we de Afsluitdijk aanpakken om deze beter klimaatbestendig te maken, kijken we ook hoe innovaties op het gebied van onder meer duurzame energie hier een plek kunnen krijgen.
Sinds afgelopen winter staat hier een proefinstallatie waar het bedrijf REDstack elektriciteit opwekt door gebruik te maken van het verschil in zoutgehalte tussen IJsselmeerwater en water uit de Waddenzee. Het Nederlandse REDstack loopt hierin wereldwijd voorop.
De Nieuwe Afsluitdijk
De Afsluitdijk uit 1932 voldoet niet meer. Rijkswaterstaat pakt de dijk de komende jaren aan, zodat die stevig en hoog genoeg is met het oog op klimaatverandering en een hogere zeespiegel.
Nu de dijk toch op de schop gaat, wordt meteen gekeken naar projecten die een meerwaarde genereren voor natuur, recreatie en duurzame energie. Tal van organisaties en overheden werken
hiervoor samen binnen het project De Nieuwe Afsluitdijk (DNA).
Eén van die projecten is de Blue Energy proefopstelling. Maar er zijn er meer. Bij Den Oever wordt geëxperimenteerd met het opwekken van stroom door een generator te plaatsen in de uitwaterende sluis. De provincies Friesland en Noord-Holland willen meer gelegenheid voor recreatie op de dijk, waaronder een tweede fietspad waarvandaan je de Waddenzee kunt zien.
En er zijn plannen voor een vismigratierivier, die de visstand in het IJsselmeer moet helpen bevorderen.
De Afsluitdijk blijft daarbij bovenal een primaire waterkering. De kruin wordt verstevigd, zodat deze niet bezwijkt als er bij een extreme storm golven overheen slaan. En de versteviging aan de Waddenkant wordt aangepakt om hevige golfslag te kunnen weerstaan.
Kijk hier voor alle projecten.
Blue Energy Proefinstallatie
‘Wij maken gebruik van het verschil in zoutgehalte van zoet en zout water. We laten zoet water en zout water langs membranen stromen. Alleen bepaalde deeltjes kunnen daardoorheen. Uit de reactie tussen die deeltjes wordt de elektriciteit gewonnen.
RED staat voor Reverse Electro-Dialyses. Dat is de Engelse term voor het proces dat we hier toepassen. En een stack is de naam van het apparaat waarin het proces zich afspeelt.
Wij lopen in Nederland voorop met deze technologie. Het is een techniek met een grote potentie. Overal waar zoet en zout water
bij elkaar komen, kun je een REDstack-centrale bouwen.
OpschalenIn deze proefinstallatie ontwikkelen en verbeteren we de technologie. Als we kunnen opschalen, kunnen we hier genoeg produceren om alle huishoudens in Friesland, Groningen en Drenthe van stroom te voorzien. Wat we hier o.a. onderzoeken, is hoe het systeem zich in de praktijk gedraagt, hoe groot de stacks moeten zijn en welke materialen tot succes leiden. Uiteraard spelen de kosten mee.
Onze stroom is schoon en CO2 vrij. We mengen zoet water met
zout water en het restproduct is brak water, dat wegloopt in zee.
Daar zou het IJsselmeerwater toch al terecht zijn gekomen, want elke dag stromen enorme hoeveelheden zoet water uit het IJsselmeer in zee. Nu nog ongebruikt, en dat is eigenlijk zonde.’
‘We meten veel. O.a de temperatuur en zoutgehalte van het water. Het is tenslotte een proefinstallatie. Alles kan van invloed zijn op de hoeveelheid elektriciteit die we produceren.’
Rik Siebers,Directeur REDstack
De Blue Energy proefinstallatie van REDstack staat op Breezanddijk. Aan de IJsselmeerkant staat de installatie en wordt het zoetwater opgepompt. Aan de kant van de Waddenzee is een haventje, dat met een dijk is gescheiden van de zee. REDstack maakt hier dankbaar gebruik van. Het zoute water wordt uit de zee opgepompt, en het brakke water komt in het haventje terecht. Door de dijk is er geen vermenging van beide waterstromen.
Bekijk de proefinstallatie in de 360°-foto’s.
(Werkt alleen in moderne browsers)
Samenwerking
In 2007 heeft het kabinet besloten dat de Afsluitdijk veiliger moet. Toen is ook gezegd: is een versterking van de dijk te combineren met bijvoorbeeld meer natuur en het opwekken van duurzame energie? Samen met regionale partners en marktpartijen is toen een verkenning uitgevoerd. Mede op basis hiervan is in de Structuurvisie Toekomst Afsluitdijk (2011) gezegd dat de Afsluitdijk kan uitgroeien tot een icoon voor de Nederlandse waterbouw en van duurzaamheid en innovatie.
De Structuurvisie vindt de Afsluitdijk een geschikte plaats voor het testen van nieuwe
technieken voor het winnen van duurzame energie. Voor Blue Energy is het een uitgelezen kans om deze innovatie op die plek te realiseren.
De Structuurvisie stelt dat het rijk verantwoordelijk is voor de uitvoering van de waterveiligheidsopgave. De regio is verantwoordelijk voor uitvoer van de andere projecten. IenM heeft daarvoor € 20 miljoen beschikbaar gesteld, bovenop het geld voor versterking van de dijk. De regio stelt projecten voor, en als die aan onze voorwaarden voldoen, betalen wij mee tot maximaal de helft van de subsidie.
Daarnaast werkt IenM (RWS) mee door het beschikbaar stellen van grond en het verlenen van vergunningen.
Om voor subsidie in aanmerking te komen moet een project zijn gericht op de realisatie van ambities die in hoofdzaak betrekking hebben op duurzame energie of natuur en die een Rijksdoel dienen, waarbij het project bij voorkeur een raakvlak heeft met de Topsector Water. Dat is bij Blue Energy het geval. Daarnaast kan de regio ook ambities realiseren die niet in aanmerking komen voor een rijksbijdrage. Bijvoorbeeld op het gebied van recreatie, zoals
de aanleg van een tweede fietspad. Dan moet de regio zelf de financiering rondmaken.
Mans Jansen,Beleidsmedewerker IenM
