SAMEN
WERKEN
aan ...
De gemeenten, provincies en waterschappen spelen een belangrijke rol bij het uitvoeren van de nationale ambities op het gebied van klimaatbeleid. Hiervoor is het belangrijk dat Rijk, lokale overheden én het bedrijfsleven ook daadwerkelijk met elkaar in contact staan. Vandaar dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) vertegenwoordigers van gemeenten, provincies en waterschappen heeft gevraagd de rol van klimaatambassadeur te vervullen. Hun ervaringen en inzichten vormen een belangrijke input voor beleid alsmede het SER-akkoord. Inmiddels is een tweede lichting klimaatambassadeurs gestart. Hun motto: 'Klimaat werkt'. Iedere ambassadeur heeft een eigen thema. Daarbinnen dagen zij collega-bestuurders en ondernemers uit om samen concrete resultaten te boeken op het gebied van energiebesparing, duurzame energie, hergebruik van grondstoffen, duurzame mobiliteit en duurzame bedrijven.
Met elkaar in contact staan 
Adviseur duurzaamheid, IenM
Klimaatambassadeur, wethouder gemeente Zaanstad
Klimaatambassadeur, dagelijks bestuurder Unie van Waterschappen
Klimaatambassadeur, watergraaf waterschap Vechtstromen
‘De kamerbrief met de beleidsvisie over de Lokale Klimaatagenda, waar de klimaatambassadeurs deel van uitmaken, is deze zomer naar de Tweede Kamer gestuurd. De Lokale Klimaatagenda is daarin omgedoopt tot Lokaal Klimaat Actieprogramma. De tijd van planvorming is voorbij; de tijd voor actie gekomen. De klimaatambassadeurs spelen ook hierin een belangrijke rol. Zij verbinden de zaken die lokaal spelen met het rijksbeleid, fungeren voor IenM als bron van informatie. De ambassadeurs weten wat er leeft, ondersteunen goede ideeën, brengen initiatiefnemers met elkaar in contact en nemen drempels weg. Wij ondersteunen hen hierbij.
Staatssecretaris Wilma Mansveld overlegt ongeveer twee keer per jaar met de klimaatambassadeurs. Namens IenM ben ik liaison. Ook organiseer ik werkbezoeken naar projecten die worden gesteund door één van de ambassadeurs
en leg ik de verbinding met andere dossiers als de klimaatcoalitie en klimaatadaptatie.
Met elkaar zetten we ons in om knelpunten aan te pakken, acties te stimuleren en wet- en regelgeving aan te passen, als dat nodig en mogelijk is. Dat kan niet altijd onmiddellijk worden gerealiseerd. Soms is het een zaak van lange adem.
Aan de ene kant vragen we om innovatiekracht en creativiteit van de klimaatambassadeurs, waarbij de uitkomst soms verrassend kan uitpakken. Tegelijkertijd staan in ons beleid ook duidelijke klimaatdoelen omschreven. Aan de ene kant dus vrijheid en vraaggestuurd werken, aan de andere kant ‘SMART’, met duidelijke afspraken en plannen. Zo dragen we bij aan de aanpak van het klimaatprobleem.’
‘Als bestuurder bereik je medebestuurders vaak gemakkelijker. Om op die manier specifieke onderwerpen aan te pakken. Of dat nu gaat over de duurzaam gebouwde omgeving, ambities naar Klimaatneutraliteit, duurzame mobiliteit of noem maar op. Om deze thema’s een stap verder te brengen, is contact met het bedrijfsleven en belangenorganisaties ook interessant.
Bij het onderwerp waar ik mee bezig ben - energiebesparing in bestaande woningen - is dat erg van belang. Om belanghebbenden in beweging te krijgen, is nog wel de nodige inzet vereist. Zeker als je wilt dat verduurzaming wordt opgeschaald en er tempo wordt gemaakt. Hiervoor spreek ik met de betrokken brancheorganisaties. Ik wijs hen op de kansen die er liggen, geef aan dat lokale overheden die mogelijkheden met hen in beeld willen brengen en zet ze aan tot het verzilveren van die kansen.
Om diezelfde reden spreek ik ook met het team Energie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Zij zijn bezig met het uitvoeren van de afspraken uit het EnergieAkkoord. En zetten daarbij ook sterk in op de bestaande woningvoorraad. Ik roep hen op hun krachten te bundelen en gezamenlijk met heldere boodschappen en initiatieven te komen. Alleen op die manier is versnelling en opschaling mogelijk.
Als elke partij namelijk met een eigen verhaal komt, snapt een huishouden -dat met de eigen woning aan de slag wil- er niets meer van.
Ik noem nog één goed voorbeeld van samenwerking in de bouw: de Stroomversnelling. Daarbij worden woningen innovatief gerenoveerd tot ‘Nul op de Meter’ woning: de woning verbruikt net zo veel energie als het opwekt. Dat is een prachtig resultaat!’
‘Waterschappen wapenen zich dagelijks tegen de gevolgen van klimaatverandering. We zorgen voor sterke dijken, geven water de ruimte en werken aan robuuste watersystemen. Dat maakt ook dat we ons verantwoordelijk voelen om iets aan de oorzaken van klimaatverandering te doen.
Daarom zetten we ten eerste in op energiebesparing. Want wat niet gebruikt wordt, hoeft ook niet opgewekt te worden. Dat is ons uitgangspunt. We zien dat de MJA-energie afspraken, die we zijn aangegaan, niet alleen goed zijn voor het klimaat maar ook financieel rendement opleveren! Naast energiebesparing zetten we structureel in op duurzame energieopwekking. Door ons afvalwater niet langer te beschouwen als waardeloos afval, waar je zo snel mogelijk van af wilt, maar juist als bron van energie en grondstoffen. Dat werkt. Waarbij we steeds meer merken dat de mooiste kansen liggen in onze directe omgeving,
in de samenwerking met andere partijen zoals gemeenten, bedrijfsleven maar ook met de burgers van ons waterschap.
Als klimaatambassadeur hoop ik niet alleen burgers, maar ook medeoverheden, kennisinstellingen en bedrijven enthousiast te maken voor een nieuwe kijk op zaken; een duurzamere kijk, een kijk van de langere termijn. Een circulaire kijk, een kijk van waardecreatie. Concreet voor de waterschappen betekent dit ‘van afvalwater naar grondstof en energie’.
Ik wil laten zien dat zo'n vernieuwende aanpak werkt. Waterschappen produceren nu al 28 procent eigen energie en hopen in 2020 op 40 procent te zitten. We maken daar goede afspraken over en komen deze ook na. Dat is ons visitekaartje. Bij de waterschappen zit het langetermijndenken al tussen de oren: nu investeren om later erger te voorkomen!’
‘Mensen en organisaties in beweging brengen. Dat is wat mij drijft als klimaatambassadeur. Met als doel: de gevolgen van de klimaatverandering zoveel mogelijk beperken. Door het veranderend klimaat hebben we steeds vaker te maken met enorme hoosbuien, afgewisseld door langdurige periodes van droogte. De opgave om wateroverlast of juist verdroging te voorkomen, wordt steeds groter.
Om de gevolgen van de klimaat-
verandering tegen te gaan, is het belangrijk dat we over onze eigen (beleids)grenzen heen stappen en integraal denken en doen. En vooral samenwerken. Gemeenten, provincies en waterschappen met ondernemers, bedrijven en instellingen. En met inwoners in het gebied. Een goed voorbeeld is de Klimaatactieve Stad (KAS). Een beweging van onderaf, dírect gericht op realisatie. Het KAS gedachtegoed brengt perspectieven van stedenbouw, wonen, ruimtelijke kwaliteit, milieu en waterbeheer samen.
Vanuit die samenhang ontwikkelt het effectieve maatregelen die de stad op duurzame, welvarende en groene wijze klimaat robuust maken.
In Twente zijn al zo’n veertig KAS-projecten in voorbereiding of uitvoering. Tijdens een bezoek van staatssecretaris Mansveld hebben de provincie Overijssel, de Twentse stedenband en waterschap Vechtstromen een aanbod voor een KAS city deal gedaan. Zo denkt een aantal IenM-medewerkers, die hier in Twente een masterclass Innovatie volgden, mee over de versnelling van een KAS-project. Landelijk is inmiddels al twee derde van alle waterschappen -ambtelijk en bestuurlijk- verenigd in KAS verband. Dat geeft KAS massa. Klimaatmaatregelen in de stad hebben een plek verworven in de Agenda Stad. Dat onderstreept nog eens dat we de focus echt verlegd hebben. Van agenderen zijn we nu volop aan het realiseren.’